گذار

کامران شریف

مجسمه‌های مجموعه­‌ی «گذار»، نشانگر اجماعی از‌ تجربه‌ی فضاهای ذهنی-دیداری در چهار دوره‌ی متاخر کاری‌ام (ملت، گذار ۱، گنبدها و زنده منم) بوده است. تجربه‌ای که در آن، جهانِ کودکانه، درون‌گرا و نوستالژی­ تنیده در اثر، حضوری پررنگ یافته­‌اند؛ استفاده از عناصر رویاپردازانه و نمادین مانند سه‌چرخه‌، اسباب‌بازی و ساعت‌ شنی نیز درواقع تاکیدی بر پایبندی من در اندیشیدن به چنین جهان نوستالژیکی محسوب می‌شوند؛ نوستالژی­ای رویاگون که گاه حتی در حسرتی کودکانه برای داشتنِ یک اسباب‌بازی ساده (مانند سه‌چرخه) در ذهن من خلاصه می‌شود؛ حسرتی که شاید تا حدی یک کودکی از دست‌رفته و گاه ناامن را در درون من و بخشی از هم‌نسلانم شکل داده باشد. بخش زیادی از این ناامنی برآیند ماهیت تفکری جامعه‌ی سنتی ایران آن سال‌ها بوده که به‌ نوعی در نتیجه‌ی تکرار عرف‌ها و عادت‌های رفتاریِ نه‌چندان شایسته شکل گرفته بود؛ شرایطی که حتی موقعیت اجتماعی مناسب افراد را در قدرت‌طلبی، تهدید، آزار و گاه ابراز برتری‌های خشونت‌آمیزِ جنسی نسبت به لایه‌های آسیب‌پذیرتر از خود، جست­‌وجو می­‌کرده است. اغلب بازتاب چنین رفتارهایی، بعدها از سوی قربانیان و سرخوردگان با نسل‌های پس از خود، به­‌صورت رفتاری مشابه و گاه تندتر بازتولید می­‌شود؛ و شاید خودِ من هم، ناخودآگاه محصول چنین دست سرخوردگی‌هایی از دوران کودکی‌ام باشم؛ دورانی که مفهومِ «از آنِ خود ساختن یک چیز/یا آرزو» درواقع تنها از دل مبارزه‌ای پنهانی -اما پذیرفته‌شده- با آن سایه‌ی سلطه‌ی نسل‌های پیش از خودمان دست‌یافتنی می‌نمود. شاید از همین‌جاست که همیشه در کارهایم به‌نوعی حس «تهدید» و البته شاید بیشتر «تدافعی» را شاهد هستیم. بسیاری از این سرخوردگی‌های ناخوشایند با تجربه‌ی تغییر فضای زندگی از ایران به امریکا، رفته‌رفته برایم نمایان‌تر نیز شده است. بخش اعظمی از عناصر به­‌کار‌رفته در آثار مجسمه‌های اخیر من گواه نیازی فردی در توجه و پاسخ به چنین حافظه‌ای است؛ از جمله مجسمه‌های مجموعه­‌ی «گذار» که همگی تنیده‌هایی از عناصری نمادین هستند؛ نمادهایی با ماهیتی بازنمودی، کودکانه، تنانه/بدن‌واره، تهدیدآمیز و جلب­­‌نظر­کننده (به واسطه استفاده از رنگ‌های شفاف، تند و سطوح فلزی صیقل‌خورده) که می­‌توانند برآمده از همه‌ی آن دغدغه‌های ذهنی من و هم‌نسلانم باشند. این‌دست تاثیرپذیری‌ها تا حد زیادی به‌ناچار و ناخودآگاه در فرد/هنرمند شکل خواهند گرفت؛ و انسان غیرقابل‌­تغییر و نفوذناپذیر، اگر یافت شود، موجودیت موثری بر پیرامون خود نخواهد داشت.

Kamran Sharif, untitled, from “Transition” series, resin and stainless steel, 100 x 50 x 108 cm, 2022
Kamran Sharif, untitled, from “Transition” series, resin and stainless steel, 100 x 50 x 108 cm, 2022
Kamran Sharif, untitled (detail), from “Transition” series, resin and stainless steel, 100 x 50 x 108 cm, 2022
Kamran Sharif, untitled (detail), from “Transition” series, resin and stainless steel, 100 x 50 x 108 cm, 2022
Kamran Sharif, untitled (detail), from “Transition” series, resin and stainless steel, 100 x 50 x 108 cm, 2022
Kamran Sharif, untitled, from “Transition” series, resin and stainless steel, 67 x 45 x 112 cm, 2021
Kamran Sharif, untitled (detail), from “Transition” series, resin and stainless steel, 67 x 45 x 112 cm, 2021
Kamran Sharif, untitled (detail), from “Transition” series, resin and stainless steel, 67 x 45 x 112 cm, 2021
Kamran Sharif, untitled, from “Transition” series, resin and stainless steel, 56 x 58 x 46 cm, 2020
Kamran Sharif, untitled (detail), from “Transition” series, resin and stainless steel, 56 x 58 x 46 cm, 2020
Kamran Sharif, untitled, from “Transition” series, resin, stainless steel and hair, 101 x 56 x 196 cm, 2021
Kamran Sharif, untitled (detail), from “Transition” series, resin, stainless steel and hair, 101 x 56 x 196 cm, 2021
Kamran Sharif, untitled, from “Transition” series, resin and bronzer, 19 x 22.5 x 21.5 cm, 2020
Kamran Sharif, untitled, from “Transition” series, resin and bronzer, 19 x 22.5 x 21.5 cm, 2020
Kamran Sharif, untitled (detail), from “Transition” series, resin and bronzer, 19 x 22.5 x 21.5 cm, 2020